با توجه به خشکسالیهای اخیر و کاهش آبهای زیرزمینی، لزوم اجرای سیستمهای آبیاری نوین بیش از هر زمان دیگری احساس می شود؛ بر این اساس اکبر کاکایی کارشناس آب و خاک مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان کوار برای استفاده بهینه بهره برداران در آبیاری مزارع و باغات انواع روشهای آبیاری را به شرح ذیل بیان نمودند:

تعریف سیستم های آبیاری :

آبیاری در فرهنگ ها به عنوان افزایش مصنوعی آب به زمین (به وسیله نهرها، جویها، لوله ها یا غرقاب آبیاری) برای تأمین رطوبت مورد نیاز رشد گیاه است.

نیاز آبیاری :

به مقدار آبی گفته می شود که به صورت آبیاری به زمین داده می شود تا گیاه با حداکثر توان خود رشد نموده و تولید محصول نماید بخشی از این نیاز ممکن است از طریق باران های موثر تأمین شود.

شرایط اساسی انتخاب روش های آبیاری :

-شرایط آب و هوایی

-خصوصیات خاک

-منابع مالی و توان اقتصادی و توجیه اقتصادی روش ها

-پستی و بلندی (توپوگرافی) و شیب زمین

-نوع محصول زراعی

-روش های آبیاری معمول منطقه

-منبع تأمین آب

-نیروی انسانی

-مقدار و کمیت آب قابل استفاده در آبیاری

-سطح اطلاعات و امکانات فنی و مسایل اجتماعی و...

روش های آبیاری:

الف -آبیاری سطحی

آبیاری سطحی که به عنوان قدیمی ترین و معمولترین روش کاربرد آب در مزرعه می باشد.

ب-آبیاری تحت فشار:

-آبیاری زیرزمینی:

در سالهای اخیر انتقال آبیاری کشاورزی از سطحی به زیرزمینی و استفاده از لوله های تراوش کننده بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در این روش لوله های تراوا در زیرزمین در ناحیه ریشه قرار می گیرند و توسط این لوله های زیرزمینی تراوا آب و کود و سم و اکسیژن مستقیماً در اختیار ریشه گیاه قرار می گیرد.کل سیستم مانند روش آبیاری قطره ای است منتها در این روش به جای لاترالهای حامل قطره چکان ها یا روزنه ها لوله های تراوا (تراوش کننده)در زیر زمین و در ناحیه ریشه گیاه قرار می گیرند.

-آبیاری بارانی :

عبارت از روشی است که در آن آب در لوله هایی در مزرعه جریان پیدا کرده سپس وارد قسمتی به نام آبپاش می شود در موقع خروج از آن قطرات آب در هوا پخش می شود و به صورت باران به روی خاک می ریزد. آبیاری بارانی دارای روش ها و دستگاه های مختلفی می باشد که با توجه به وضعیت اقتصادی، پستی و بلندی زمین، وجود و یا عدم وجود نیروی انسانی لازم و مقدار آب مورد نیاز انواع سیستم های آبیاری بارانی طراحی و اجرا می شود. از انواع روشهای آبیاری بارانی میتوان به دستگاه آبیاری غلطان، دستگاه آبیاری بارانی عقربه ای (سنتر پیوت)، روش دستگاه آبیاری بارانی قرقره ای و روش کلاسیک اشاره نمود.

- آبیاری قطره ای

آبیاری قطره ای عبارت است از روشی که طی آن آب با فشار کم از روزنه یا قطره چکان از شبکه خارج و به صورت قطره ای پای بوته یا درخت ریخته می شود. فشار لازم در این سیستم به وسیله پمپ یا اختلاف ارتفاع تأمین می شود. این سیستم شامل قسمت های مختلف از جمله قسمت تأمین فشار و کنترل مرکزی، پمپ، دستگاه های تصفیه آب شامل سیکلون و فیلتر شنی، مخزن کود و موادشیمیایی و لوله های اصلی و فرعی و قطره چکان ها می باشد. در این روش ها این امکان به وجود می آید تا عمل آبیاری تا حد رفع نیاز آبی گیاه انجام شود و به میزان زیادی از اتلاف آب به صورت نفوذ عمقی، ایجاد رواناب و تبخیر کاسته می شود. این روش بیشتر در باغات مورد استفاده قرار می گیرد ولی اخیراً روشی از این سیستم به نام سیستم تیپ برای گیاهان ردیفی از جمله چغندرقند، ذرت و حتی پنبه مورد استفاده قرار گرفته و در کشور ما نیز به صورت موفقیت آمیزی توسعه پیدا کرده است.

مزایای آبیاری قطره ای:

-از بین رفتن مشکلات علف هرز مزرعه و هزینه مبارزه با آن

-صرفه جویی در مصرف آب و افزایش راندمان تا 90 درصد

-عدم نیاز به تسطیح

-نیاز کمتر به نیروی انسانی

-توزیع به موقع و به اندازه آب و کود

-افزایش عملکرد محصول

-بهبود کیفیت محصول و بازار پسندی آن

-قابل اتوماتیک بودن سیستم آبیاری